Năm 1996, khi vừa 20 tuổi, đang là sinh viên Trường đại học Kiến trúc Hà Nội, Võ Trọng Nghĩa được học bổng sang Nhật vì có thành tích học tập xuất sắc. Sau một năm học tiếng Nhật, Nghĩa được tuyển vào Trường đại học Công nghiệp Nagoya. Năm 2002, tốt nghiệp khóa học, anh đỗ thủ khoa. Hai năm sau, anh tốt nghiệp thạc sỹ Trường đại học Tokyo với luận án xuất sắc.
Tại xứ sở Hoa Anh đào, những ngày du học, Võ Trọng Nghĩa đã không nề hà một khó khăn nào chỉ mong tích lũy thêm tri thức chuyên ngành kiến trúc. Anh chấp nhận đi phụ việc không công cho các kiến trúc sư giỏi để tích lũy kinh nghiệm. Nhờ vậy ngoài kiến thức chuyên ngành anh còn học hỏi được nhiều điều quý giá từ văn hóa Nhật Bản.
Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa.
Anh tâm sự: "Thời gian đầu du học tại Nhật Bản, tôi ngỡ ngàng thấy trường học ở Nhật Bản có diện tích sân bãi để chơi thể thao rộng lớn hơn nhiều so với diện tích các phòng học. Thiết nghĩ sau này khi quy hoạch xây dựng trường học ở Quảng Bình chúng ta cũng nên dành quỹ đất để xây dựng sân chơi thể thao cho học sinh như sân bóng đá, sân bóng chuyền, bóng rổ, bóng bàn...”. Khi được hỏi về cảm nhận ở nền giáo dục Nhật Bản, Võ Trọng Nghĩa cho rằng đó nền giáo dục coi trọng tính hiệu quả: “Tôi thích nhất ở Nhật là giáo sư danh tiếng nhất khoa kiến trúc lại là người học hết cấp ba. Họ là KTS giỏi hàng đầu thế giới được đặc cách phong giáo sư”.Võ Trọng Nghĩa cho biết thêm: “Tôi là người may mắn vì sinh ra ở vùng đất có thiên nhiên tươi đẹp như Quảng Bình và đến Nhật Bản cũng có thiên nhiên vô cùng tươi đẹp”.
Võ Trọng Nghĩa và kiến trúc xanh
Mùa xuân 2012, một niềm tự hào nữa đã đến với người con quê hương Quảng Bình: KTS Võ Trọng Nghĩa đã giành được 2 giải thưởng quốc tế về kiến trúc xanh. Đây là giải thưởng thế giới thứ 12 của anh trong năm và giải thưởng thế giới thứ 30 trong sự nghiệp kiến trúc của anh. Các công trình nhà xếp tầng ở thành phố Hồ Chí Minh; ngôi trường học ở tỉnh Bình Dương do Võ Trọng Nghĩa thiết kế đoạt giải nhất tại Festival kiến trúc thế giới tổ chức ở Singapore với sự tham gia của hàng ngàn KTS từ khắp nơi trên thế giới. Ban giám khảo của giải thưởng gồm các KTS, các nhà thiết kế hàng đầu thế giới. Tác phẩm đăng ký dự thi phải trải qua nhiều vòng tuyển chọn nghiêm ngặt.
Từ hàng trăm công trình ở vòng sơ khảo của đội ngũ KTS trên toàn thế giới phải chọn lại khoảng từ 20 đến 30 công trình vào chung kết. Tác giả công trình trực tiếp bảo vệ trước hội đồng giám khảo, công trình được giải thưởng phải mang ý tưởng sáng tạo mới và độc đáo. Chỉ cần có 1 giải thưởng quốc tế uy tín như thế là niềm ước mơ của bất cứ ai trên lĩnh vực kiến trúc, ấy vậy mà KTS Võ Trọng Nghĩa lại sở hữu hàng chục giải. Giải thưởng cho thấy hướng đi của KTS Võ Trọng Nghĩa đã phù hợp với xu thế văn hóa thời đại và kế tục truyền thống kiến trúc dân tộc Việt Nam.
Nhà hội nghị Flamigo Đại Lải Resort (Vĩnh Phúc), một tác phẩm của kiến trúc sư Võ trọng Nghĩa. Một thông tin “nặng ký” nữa là một tạp chí kiến trúc hàng đầu thế giới của Mỹ đã thông báo danh sách 10 KTS tiêu biểu cho năm nay, KTS Võ Trọng Nghĩa là người Việt Nam đầu tiên được vinh danh, đánh dấu một bước ngoặt của kiến trúc Việt Nam ra tầm thế giới. Cũng năm nay, trang Web hàng đầu thế giới về kiến trúc chọn 21 KTS tiên phong, KTS Võ Trọng Nghĩa vinh dự là người đứng đầu danh sách.
Võ Trọng Nghĩa luôn trăn trở trước sự biến đổi khí hậu, trước sự nóng lên của trái đất, sự ô nhiễm môi trường và trong đó có sự tiếp tay của những căn nhà ống ngột ngạt, thiếu sáng. Vì vậy, phải làm mọi cách để con người sống thuận với thiên nhiên. Theo Võ Trọng Nghĩa kiến trúc xanh là kiến trúc của Việt Nam trong tương lai, phù hợp với khí hậu, phong thổ và con người Việt Nam.
Giờ đây tác phẩm của Võ Trọng Nghĩa đã có mặt nhiều nơi trong nước và quốc tế. Quỹ thời gian của anh rất chật hẹp, khi thì tham gia giảng dạy tại Nhật Bản, khi thì dự hội thảo quốc tế tại Singapore, lúc nghiệm thu công trình tại Cămpuchia, khi có mặt tại các nước Châu Âu, Trung Quốc, Malaixia, cũng có lúc trực tiếp chỉ đạo thi công công trình tại Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh... Hầu như lúc nào anh cũng bận. Có thời gian anh vắng nhà cả năm, mọi việc gia đình anh đều nhờ sự đảm đang của người vợ trẻ. KTS Võ Trọng Nghĩa bộc bạch, anh dồn tâm huyết của mình để đưa kiến trúc xanh ra khắp thế giới.
Nói về định hướng của mình, Nghĩa cho biết: “Mục tiêu chính của tôi những năm tới là xanh hóa nhà ống, phát triển cải tạo nhà ống thành nhà xanh. Vận dụng trí lực để đơn giá không tăng, góp phần xanh hóa đô thị với tốc độ càng nhanh càng tốt. Tôi đang tuyển dụng nhân tài thế giới về Việt Nam để đào tạo những người làm kiến trúc xanh”.
Chúng tôi vẫn thường thói quen cùng gia đình và bạn bè đồng nghiệp đến thưởng ngoạn thăm thú thiên nhiên tại quán cà phê Coco ở thành phố Đồng Hới. Lại thêm một bất ngờ nữa, khi biết đây là tác phẩm của KTS Võ Trọng Nghĩa. Mùa xuân như đến sớm hơn với những cảnh vật ở đây. Nhìn những cánh hoa mùa xuân đang chúm chím nở, tôi cứ thầm hy vọng trong tương lai không xa nữa ngay chính trên quê nhà, người dân Quảng Bình sẽ được chiêm ngưỡng nhiều hơn nữa những tác phẩm kiến trúc do người con quê hương Quảng Bình Võ Trọng Nghĩa sáng tác.
VÕ TRỌNG NGHĨA VÀ KIẾN TRÚC XANH